Thiếu kẽm bị bệnh gì và tác hại như thế nào? Tìm hiểu các dấu hiệu để nhận biết và bổ sung kịp thời khi cần.
Kẽm là một khoáng chất vi lượng thiết yếu nhưng lại đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sức khỏe con người. Thiếu kẽm không chỉ ảnh hưởng đến trẻ em mà còn gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng ở cả người lớn. Vậy, thiếu kẽm bị bệnh gì và làm thế nào để nhận biết sớm? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết.
Dấu hiệu thiếu kẽm thường gặp
Trước khi đi sâu vào các bệnh lý, việc nhận biết sớm các dấu hiệu thiếu kẽm sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc phòng ngừa. Dưới đây là những dấu hiệu phổ biến nhất:
- Rụng tóc và móng yếu: Móng tay, móng chân xuất hiện các đốm trắng, dễ gãy. Tóc khô, xơ và rụng nhiều bất thường.
- Chậm lành vết thương: Các vết cắt, vết xước hoặc vết loét da lâu lành hơn bình thường.
- Kém ăn, mất vị giác: Đây là một trong những dấu hiệu nổi bật nhất ở trẻ em. Trẻ biếng ăn, ăn không ngon miệng, hay người lớn cảm thấy vị giác thay đổi, ăn uống không còn cảm nhận rõ hương vị.
- Suy giảm miễn dịch: Thường xuyên bị cảm cúm, ốm vặt do hệ miễn dịch suy yếu, không đủ khả năng chống lại các tác nhân gây bệnh.
- Rối loạn tiêu hóa: Có thể gặp các triệu chứng như tiêu chảy, đầy hơi, khó tiêu.
- Giảm trí nhớ và tập trung: Trí tuệ kém minh mẫn, khó tập trung, học tập và làm việc không hiệu quả.
Thiếu kẽm bị bệnh gì?
Nếu tình trạng thiếu kẽm kéo dài, cơ thể sẽ gặp phải nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, bao gồm:
1. Rối loạn hệ tiêu hóa
Kẽm tham gia vào cấu trúc của hơn 300 enzyme, trong đó có nhiều loại liên quan đến tiêu hóa. Thiếu kẽm làm giảm sản xuất các enzyme này, gây rối loạn tiêu hóa, dẫn đến tiêu chảy kéo dài hoặc hội chứng ruột kích thích. Điều này tạo ra một vòng luẩn quẩn: tiêu chảy làm cơ thể mất kẽm, và thiếu kẽm lại làm tình trạng tiêu chảy trầm trọng hơn.
2. Ảnh hưởng đến tăng trưởng và chiều cao
Kẽm đóng vai trò quan trọng trong việc tổng hợp protein, phân chia tế bào và phát triển xương. Đặc biệt ở trẻ em, thiếu kẽm nghiêm trọng có thể dẫn đến còi xương, chậm lớn, và suy dinh dưỡng. Kẽm cũng ảnh hưởng đến quá trình phát triển của các cơ quan sinh sản, gây dậy thì muộn ở cả nam và nữ.
3. Suy giảm miễn dịch và dễ mắc bệnh
Đây là hậu quả phổ biến và nguy hiểm nhất của việc thiếu kẽm. Kẽm là khoáng chất cần thiết cho sự phát triển của tế bào lympho T và B, hai loại tế bào miễn dịch chủ chốt. Thiếu kẽm làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến cơ thể dễ bị các bệnh nhiễm khuẩn, virus như cảm cúm, viêm phổi, và các bệnh truyền nhiễm khác.
4. Gây ra các bệnh về da
Kẽm có đặc tính chống viêm và chống oxy hóa. Khi thiếu kẽm, da dễ bị tổn thương, dễ mắc các bệnh như viêm da, mụn trứng cá,… Tình trạng này đặc biệt rõ rệt ở trẻ nhỏ với các vết ban đỏ, mụn nước trên da.
5. Giảm thị lực và các vấn đề về mắt
Kẽm tập trung nhiều ở võng mạc và tham gia vào quá trình chuyển hóa vitamin A. Thiếu kẽm làm suy giảm khả năng vận chuyển vitamin A từ gan đến võng mạc. Từ đó, gây ra các vấn đề về mắt như quáng gà và các bệnh lý võng mạc khác.
Cách khắc phục tình trạng thiếu kẽm
Để phòng ngừa và cải thiện tình trạng thiếu kẽm, bạn nên:
- Bổ sung qua thực phẩm: Đây là cách an toàn và hiệu quả nhất. Các thực phẩm giàu kẽm bao gồm:
- Hải sản: Hàu (nguồn kẽm dồi dào nhất), tôm, cua.
- Thịt: Thịt bò, thịt gà.
- Các loại hạt: Hạt bí, hạt điều, hạnh nhân.
- Ngũ cốc và đậu: Yến mạch, đậu lăng, đậu nành.
- Sử dụng thực phẩm chức năng: Trong trường hợp chế độ ăn không đủ hoặc cơ thể khó hấp thu, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để bổ sung thêm kẽm từ bên ngoài. Tuyệt đối không tự ý sử dụng vì thừa kẽm cũng gây ra các tác dụng phụ không mong muốn.
Nếu bạn hoặc người thân có những dấu hiệu trên, đừng ngần ngại đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và tư vấn cách bổ sung kẽm một cách hợp lý và an toàn nhất. Sức khỏe là tài sản quý giá nhất, đừng để thiếu kẽm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bạn.
