Tìm hiểu cách bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh đúng và an toàn, giúp bé phòng ngừa thiếu máu và phát triển khỏe mạnh ngay từ những tháng đầu đời.
Sắt là khoáng chất quan trọng cho sự phát triển thể chất và trí não của bé. Trong những tháng đầu đời, việc cung cấp đủ sắt giúp trẻ phòng ngừa thiếu máu và hỗ trợ tăng trưởng. Tuy nhiên, nhiều cha mẹ vẫn chưa rõ cách bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh đúng và an toàn. Bài viết này sẽ giúp bạn nắm rõ nguyên tắc và thời điểm cần thiết.
1. Nguồn sắt của trẻ sơ sinh
Bé nhận sắt từ hai nguồn chính:
-
Dự trữ từ mẹ: Trong giai đoạn cuối thai kỳ, mẹ truyền sắt cho thai nhi để dự trữ. Trẻ sinh đủ tháng thường có đủ sắt cho 4–6 tháng đầu đời.
-
Sữa mẹ và sữa công thức:
-
Sữa mẹ: Sữa mẹ chứa một lượng sắt rất ít (khoảng 0.35mg/lít) nhưng lại ở dạng dễ hấp thu nhất, giúp trẻ tận dụng tối đa.
-
Sữa công thức: Hầu hết các loại sữa công thức dành cho trẻ sơ sinh đều được bổ sung sắt.
-
Với trẻ sinh đủ tháng, khỏe mạnh, 6 tháng đầu thường chưa cần bổ sung thêm sắt ngoài nguồn sữa.

2. Khi nào cần bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh?
Nhu cầu sắt tăng cao đột ngột từ tháng thứ 4 trở đi, và trẻ cần được bổ sung thêm sắt trong những trường hợp đặc biệt sau:
2.1. Trẻ sinh non, nhẹ cân
Đây là nhóm đối tượng có nguy cơ thiếu sắt cao nhất. Vì sinh ra sớm, trẻ không có đủ thời gian để tích trữ sắt từ mẹ.
- Thời điểm bổ sung: Nên bổ sung sắt cho trẻ sinh non từ 2 – 4 tuần sau sinh.
- Thời gian và liều lượng: Liều lượng cụ thể và thời gian bổ sung sẽ do bác sĩ chỉ định dựa trên cân nặng và tình trạng sức khỏe của bé.
2.2. Trẻ bú mẹ hoàn toàn hoặc một phần sau 4 tháng tuổi
Như đã đề cập, lượng sắt dự trữ của trẻ sinh đủ tháng sẽ cạn dần sau 4 – 6 tháng. Trong khi đó, lượng sắt trong sữa mẹ không đủ để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng.
- Thời điểm bổ sung: Bắt đầu từ tháng thứ 4, khuyến cáo bổ sung 1mg sắt nguyên tố/kg cân nặng/ngày.
- Thời gian bổ sung: Duy trì cho đến khi trẻ bắt đầu ăn dặm và có thể nhận đủ sắt từ thực phẩm (thường vào tháng thứ 6).

2.3. Trẻ không sử dụng sữa công thức tăng cường sắt
Nếu trẻ không bú mẹ và dùng sữa công thức không được bổ sung sắt, bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ để bổ sung sắt một cách hợp lý.
Quan trọng: Tuyệt đối không tự ý mua và bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh khi chưa có sự tư vấn và chỉ định của bác sĩ nhi khoa.
3. Cách bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh đúng cách và an toàn
Khi bác sĩ đã chỉ định bổ sung sắt, việc tuân thủ đúng cách là vô cùng quan trọng để đảm bảo hiệu quả và tránh tác dụng phụ.
3.1. Chọn loại sắt phù hợp
Hầu hết sắt bổ sun cho trẻ sơ sinh đều ở dạng siro hoặc dung dịch, có kèm ống nhỏ giọt để dễ dàng cho bé uống. Cha mẹ nên chọn các sản phẩm sắt hữu cơ vì chúng thường dễ hấp thu và ít gây tác dụng phụ hơn.
3.2. Thời điểm và cách cho uống
Thời điểm: Tốt nhất là cho bé uống vào buổi sáng, trước bữa ăn 30 phút đến 1 giờ. Đây là lúc cơ thể hấp thu sắt tốt nhất. Nếu bé có dấu hiệu khó chịu dạ dày, bạn có thể cho bé uống ngay sau bữa ăn.
- Kết hợp Vitamin C: Vitamin C giúp tăng cường hấp thu sắt. Bạn có thể cho bé uống sắt kèm với nước cam pha loãng (nếu bé đã đủ tháng tuổi để uống) hoặc các sản phẩm có chứa vitamin C khác.
- Cách cho uống: Dùng ống nhỏ giọt đi kèm để nhỏ trực tiếp vào miệng bé. Tránh nhỏ vào sữa vì sữa có thể làm giảm hấp thu sắt.

3.3. Lưu ý tác dụng phụ và cách xử lý
Bổ sung sắt có thể gây ra một số tác dụng phụ nhẹ cho trẻ:
- Táo bón: Nếu bé bị táo bón, hãy trao đổi với bác sĩ để điều chỉnh liều lượng hoặc đổi sang loại sắt khác.
- Phân đen: Phân của bé có thể chuyển sang màu đen sau khi uống sắt. Đây là hiện tượng bình thường do sắt không hấp thu hết và được đào thải ra ngoài.
4. Bổ sung sắt qua chế độ ăn
Khi trẻ được 6 tháng tuổi, sắt dự trữ đã cạn kiệt hoàn toàn và nhu cầu sắt tăng lên đáng kể (khoảng 11mg/ngày). Lúc này, việc bổ sung sắt qua chế độ ăn dặm là ưu tiên hàng đầu.
Bạn có thể bổ sung sắt cho bé thông qua các thực phẩm giàu sắt như:
- Thịt đỏ: Băm nhuyễn thịt bò, thịt lợn và nấu cháo, súp.
- Lòng đỏ trứng: Lòng đỏ trứng gà luộc nghiền nát hoặc nấu cháo.
- Rau xanh đậm: Cải bó xôi, súp lơ xanh nấu chín và xay nhuyễn.
- Ngũ cốc tăng cường sắt: Bột ăn dặm có bổ sung sắt.
Bằng cách xây dựng một chế độ ăn dặm cân bằng và phong phú, bạn có thể giúp bé nhận đủ sắt và các vi chất dinh dưỡng cần thiết khác để phát triển khỏe mạnh.
Hiểu đúng cách bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh giúp cha mẹ phòng ngừa thiếu máu, bảo vệ sức khỏe và hỗ trợ bé phát triển toàn diện. Hãy luôn tuân thủ chỉ định của bác sĩ và theo dõi tình trạng của con trong suốt quá trình bổ sung.