Nhiều cha mẹ lo lắng khi con mình nhẹ cân hơn so với các bạn cùng lứa. Tuy nhiên, cách cải thiện cân nặng cho bé hiệu quả và an toàn không chỉ là “cho ăn nhiều hơn”, mà còn cần một kế hoạch dinh dưỡng và chăm sóc tổng thể, đúng thời điểm, đúng nguyên nhân.
Vậy đâu là cách cải thiện cân nặng cho bé khoa học, phù hợp từng độ tuổi? Khi nào cần đưa trẻ đi khám? Cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây.
1. Nguyên nhân con chậm hoặc không tăng cân
Trước khi áp dụng các cách cải thiện cân nặng cho bé, việc xác định nguyên nhân bé chậm tăng cân là rất quan trọng. Dưới đây là một số lý do phổ biến thường gặp ở các bé:
- Biếng ăn: Trẻ ăn ít, không đủ lượng dinh dưỡng cần thiết.
- Hấp thu kém: Hệ tiêu hóa của bé không hấp thu tốt dưỡng chất, dù ăn đủ lượng.
- Thói quen ăn uống không hợp lý: Cho bé ăn quá nhiều hoặc không đúng giờ giấc, ăn vặt nhiều trước bữa chính.
- Mắc bệnh lý hoặc nhiễm trùng: Một số bệnh lý, nhiễm giun sán hoặc các vấn đề sức khỏe khác có thể ảnh hưởng đến khả năng tăng cân của trẻ.
- Yếu tố tâm lý và môi trường: Môi trường căng thẳng, thiếu sự quan tâm hoặc áp lực tinh thần cũng có thể khiến bé biếng ăn, chậm tăng cân.
- Thiếu vận động: Vận động giúp kích thích tiêu hóa và tạo cảm giác thèm ăn. Trẻ ít vận động có thể giảm nhu cầu ăn uống.
2. 5 cách cải thiện cân nặng cho bé
2.1. Cải thiện chế độ dinh dưỡng
Đây là yếu tố then chốt giúp bé tăng cân. Cha mẹ cần đảm bảo chế độ ăn của bé đầy đủ 4 nhóm chất:
- Chất đạm (Protein): Cần thiết cho sự phát triển cơ bắp và xây dựng tế bào. Bổ sung các loại thịt (gà, bò, lợn), cá, trứng, sữa, đậu đỗ.
- Chất béo (Lipid): Cung cấp năng lượng đậm đặc, giúp hấp thu vitamin tan trong dầu (A, D, E, K). Sử dụng dầu thực vật (dầu ô liu, dầu mè), mỡ động vật, bơ, phô mai trong chế độ ăn của bé.
- Chất bột đường (Carbohydrate): Nguồn năng lượng chính cho cơ thể. Có nhiều trong gạo, khoai lang, ngô, mì ống.
- Vitamin và khoáng chất: Giúp điều hòa các hoạt động của cơ thể, tăng cường sức đề kháng và kích thích thèm ăn. Bổ sung qua rau xanh đậm, trái cây, các loại hạt, hải sản (giàu kẽm, selen), lòng đỏ trứng (giàu sắt, kẽm).
2.2. Xây dựng thói quen ăn uống lành mạnh
- Không ép bé ăn: Ép buộc có thể khiến bé sợ ăn và biếng ăn hơn. Hãy kiên nhẫn và tạo không khí vui vẻ trong bữa ăn.
- Hạn chế đồ ngọt và đồ ăn vặt trước bữa ăn: Đồ ngọt làm bé nhanh no và giảm cảm giác thèm ăn bữa chính.
- Không cho bé xem TV, điện thoại khi ăn: Tập trung ăn uống giúp bé cảm nhận mùi vị thức ăn tốt hơn.
- Khuyến khích bé tham gia vào quá trình chuẩn bị bữa ăn: Điều này giúp bé hứng thú hơn với món ăn.
- Uống đủ nước: Nước rất quan trọng cho quá trình trao đổi chất và tiêu hóa. Tuy nhiên, tránh cho bé uống quá nhiều nước hoặc sữa trước và trong bữa ăn để tránh làm bé no ảo.
Đọc thêm: Nên bổ sung canxi cho bé khi nào? Dấu hiệu và cách bổ sung
2.3. Đảm bảo giấc ngủ đủ và chất lượng
Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển thể chất của trẻ. Trẻ ngủ đủ giấc, sâu giấc sẽ giúp cơ thể sản sinh hormone tăng trưởng tốt hơn.
- Đảm bảo bé ngủ đủ 10-12 tiếng mỗi ngày (tùy độ tuổi).
- Tạo môi trường ngủ yên tĩnh, thoáng mát, tối.
2.4. Khuyến khích vận động thể chất
Vận động giúp bé tiêu hao năng lượng, từ đó kích thích cảm giác thèm ăn và hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn.
- Khuyến khích bé tham gia các hoạt động ngoài trời như chạy, nhảy, đạp xe, bơi lội.
- Cùng bé chơi các trò chơi vận động.
2.5. Bổ sung vi chất dinh dưỡng (nếu cần thiết)
Trong một số trường hợp, bé có thể thiếu hụt các vi chất như Kẽm, Lysine, Vitamin nhóm B… gây biếng ăn và chậm tăng cân. Tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để bổ sung phù hợp.
- Kẽm: Có nhiều trong hải sản (hàu, tôm, cua), thịt bò, ngũ cốc, phô mai. Kẽm giúp tăng cường vị giác, kích thích ăn ngon.
- Lysine: Hỗ trợ hấp thu canxi, phát triển chiều cao và kích thích ăn ngon.
- Vitamin nhóm B: Có trong gạo lứt, các loại đậu, thịt gà, chuối. Giúp chuyển hóa năng lượng và tăng cảm giác thèm ăn.
3. Khi nào cần đưa trẻ đi khám?
Nếu bé có các dấu hiệu sau, cha mẹ không nên chần chừ đưa trẻ đến cơ sở y tế:
- Bé không tăng cân hoặc sụt cân liên tục.
- Bé mệt mỏi, không muốn ăn, ngủ kém, hay ốm vặt.
- Có biểu hiện thiếu máu, rối loạn tiêu hóa kéo dài.
- Dù đã cải thiện chế độ ăn nhưng không thấy tiến triển.
Bác sĩ sẽ thực hiện các xét nghiệm cần thiết để kiểm tra dinh dưỡng, chức năng tiêu hóa và tư vấn cụ thể cho từng trường hợp.
Việc cải thiện cân nặng cho bé là một quá trình cần sự phối hợp giữa chế độ ăn, giấc ngủ, vận động và tâm lý thoải mái. Cách cải thiện cân nặng cho bé tốt nhất là dựa trên nguyên tắc khoa học, phù hợp với từng giai đoạn phát triển. Khi thấy con có dấu hiệu chậm tăng cân, cha mẹ nên sớm tìm hiểu nguyên nhân và có kế hoạch can thiệp đúng lúc, đúng cách.
